کمی‌سازی واکنش سبز شدن گیاهچه‌های ارقام کلزا (Brassica napus L.) نسبت به دما در شرایط مزرعه

تعیین واکنش جوانه‌زنی بذر و سبز شدن گیاهان نسبت به دما و تعیین دماهای کاردینال (دماهای پایه، مطلوب و سقف) و تعداد روزهای بیولوژیک (کمترین تعداد روز برای جوانه‌زنی و سبزشدن در شرایط دما و رطوبت مطلوب) از اهمیت بالایی در تهیه مدل‌های شبیه‌سازی برخوردار است. تحقیق حاضر به منظور بررسی واکنش جوانه‌زنی و سبز شدن گیاهچه پنج رقم کلزا (زرفام، هایولا401، هایولا308، هایولا50 و آر.جی.اس003) نسبت به دما در 12 تاریخ کاشت (17 آبان، 18 آذر، 17 دی، 19 بهمن، 15 اسفند1392، 18 فروردین، 20 اردیبهشت، 21 خرداد، 10 تیر، 18 مرداد، 18 شهریور و 17 مهر سال 1393) در شرایط اقلیمی گرگان در سال‌های زراعی 1392 و 1393 با استفاده از سه مدل؛ بتا، دوتکه‌ای و دندانه‌ای‌ انجام شد و برای انتخاب مدل برتر از معیارهای جذر میانگین مربعات خطا (RMSE)، ضریب تبیین (R2)، ضریب همبستگی (r) و ضرایب رگرسیون ساده خطی (a و b) بین روز تا سبز شدن مشاهده شده و روز تا سبز شدن پیش‌بینی شده استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل دوتکه‌ای نسبت به مدل‌های بتا و دندانه‌ای واکنش سرعت سبز شدن نسبت به دما را بهتر توصیف کرد. دماهای کاردینال ثبت شده با استفاده از مدل برتر برای دمای پایه، مطلوب و سقف به ترتیب 2/3، 8/26 و 40 درجه سانتی‌گراد بودند. تعداد روز بیولوژیک مورد نیاز برای سبزشدن ارقام کلزا در عمق دو سانتی‌متر، 5/4 روز محاسبه شد. نتایج نشان داد که تفاوت آماری معنی‌داری از نظر دماهای کاردینال و تعداد روز بیولوژیک بین ارقام کلزا وجود نداشت. بر اساس نتایج بدست آمده، برای کمی‌سازی واکنش سرعت سبزشدن کلزا به دما می‌توان از مدل دوتکه‌ای استفاده کرده و از این مدل و پارامترهای برآورد شده از آن در تهیه مدل‌های پیش‌بینی زمان سبزشدن ارقام کلزا در شرایط مختلف دمایی استفاده کرد.